Göçmenlik Avukatları IRCC’nin Teknoloji Kullanımı Nedeniyle Adaletsiz Vize Retlerinden Endişeli

Kanada Göçmenlik, Mülteciler ve Vatandaşlık Bakanlığı’nın (IRCC) başvuruları hızlandırmak için kullandığı dijital araçlar, giderek daha fazla eleştiri topluyor. Göçmenlik avukatları, danışmanlar ve başvuru sahipleri, belgelerin gözden kaçtığını ve red mektuplarının mantıksız gerekçelerle gönderildiğini savunuyor.

Toronto merkezli göçmenlik avukatı Mario Bellissimo, doğum belgesi eklendiği halde “doğum belgesi eksik” gerekçesiyle reddedilen bir dosyayı örnek göstererek, “Başvurularda gerçekten neye bakılıyor, endişe verici” dedi.

IRCC ise sürecin hâlâ insan memurlar tarafından yönetildiğini ve nihai kararların yalnızca eğitimli görevliler tarafından verildiğini belirtiyor. Bakanlık, bilgisayar programlarının yalnızca hız kazandırmak amacıyla kullanıldığını, adaletin zedelenmediğini savunuyor.

Dijital araçların rolü

Bakanlık, 2018’de advanced data analytics adlı bir makine öğrenimi modeli geliştirdi. Bu sistem, geçmiş onay ve ret örneklerine bakarak başvuruları sınıflandırıyor ve memurlara hangi dosyaların öncelikli incelenmesi gerektiğini gösteriyor. Ayrıca, Chinook adı verilen Excel tabanlı bir araçla memurlar aynı anda yüzlerce başvuruyu görüp onay veya ret kararı verebiliyor.

Vancouver’lı avukat Will Tao, bu sistemlerin “toplu karar” riskini artırdığını ve bireysel incelemeleri zayıflattığını vurguladı. Tao’ya göre, aynı anda 150 başvuruya tek bir karar metni uygulanabilmesi, adil olmayan sonuçlara yol açabiliyor.

Emekli IRCC görevlisi Annie Beaudoin ise, dosyaların yalnızca birkaç dakika içinde incelenip karara bağlanmasının ciddi bir sorun olduğunu söyledi: “Görevliler üzerindeki hız baskısı arttı, bu da hatalı kararlara neden oluyor.”

Başvuru sahiplerine etkisi

Sorunların gerçek hayattaki yansıması, Montreal’de yaşayan Chandni Ajwani ve Hindistan vatandaşı eşi Jay Dave’in başvurusunda görüldü. Çiftin ziyaretçi vizesi başvurusu, yeterli gelir belgeleri sunulmasına rağmen reddedildi. Üstelik başvuruda Ajwani’nin Kanada vatandaşı olduğu ve aktif eş sponsorluğu sürecinin devam ettiği dikkate alınmadı. İtiraz sürecinin ardından Dave’in vizesi aylar sonra onaylandı.

Ajwani, ilk karar için “Adil bir inceleme yapılmadığını hissettim. Bu Kanada’nın göçmenlik sistemiyle bağdaşmıyor” dedi.

Eleştiriler ve IRCC’nin yanıtı

Kanada Göçmenlik Avukatları Derneği, 13 Ağustos’ta yayımladığı açık mektupta, otomatik araçların “yetersiz gerekçeli ve mantıksız kararlarla doğrudan bağlantılı” olduğunu yazdı.

IRCC ise açıklamasında, dijital araçların yalnızca destekleyici rol oynadığını ve sistemin modernleşmesi için bu teknolojilerin “vazgeçilmez” olduğunu belirtti. Bakanlık, her başvurunun yine bir insan memur tarafından değerlendirildiğini ve süreçte adil davranıldığını savunuyor.

Giderek büyüyen tartışma

IRCC’nin sisteminde Temmuz 2025 itibarıyla 2,2 milyon başvuru bulunuyor ve bunların yaklaşık 901 bini zaman standartlarını aşarak birikmiş durumda. Bu nedenle dijital araçların devreye sokulduğu belirtilse de, göçmenlik avukatları uygulamanın adil yargılanma hakkını zedelediğini düşünüyor.

Uzmanlara göre, süreç hızlansa da bireysel belgelerin yeterince incelenmemesi göçmenlik sistemine duyulan güveni sarsıyor. Tartışmalar, önümüzdeki aylarda parlamentoda gündeme gelmesi beklenen yeni göçmenlik düzenlemelerinde de etkili olacak gibi görünüyor.