Start-up Vizesi Programında Büyük Bekleyiş: Girişimciler Kalıcı Oturum İçin Yıllarca Sıra Bekliyor

Kanada’nın 2013 yılında başlattığı Start-up Vizesi Programı, yenilikçi girişimcileri ülkeye çekmeyi ve ekonomiye katkı sağlamayı hedefliyor. Ancak başvuru sürecinde yaşanan uzun bekleyişler, bu hedefin gerçekleşmesini zorlaştırıyor. Girişimciler, kalıcı oturum izni alabilmek için yıllarca beklemek zorunda kalıyor.

Programa başvuran yabancı girişimciler, süreç tamamlanana kadar çalışma izni alabiliyor. Fakat çalışma izni, banka kredileri ve yatırım desteği gibi kritik iş kurma adımlarında yetersiz kalıyor. Göçmenlik avukatı Stephen Green, yalnızca çalışma iznine sahip olanların finansmana erişimde büyük sıkıntılar yaşadığını belirtiyor.

Green’e göre, hükümetin ekonomik göçmen alımını azaltması da sistemdeki yığılmanın artmasına neden oldu. Programın daha verimli işlemesi için kaynakların artırılması gerektiğini vurgulayan Green, mevcut koşullarda girişimcilerin Kanada’ya gelişinin geciktiğini söylüyor.

Start-up Vizesi Programı kapsamında, başvuru sahiplerinin 200.000 dolarlık bir risk sermayesi fonu, 75.000 dolarlık bir melek yatırımcı grubu ya da bir iş kuluçka merkezi tarafından desteklenmesi gerekiyor. Bu koşulları sağlayan girişimciler, işlerini kurmak için Kanada’ya çalışma izniyle giriş yapabiliyor.

Birleşik Arap Emirlikleri’nden başvuru yapan fintech girişimcisi Afeez Moradeyo, sürecin çok uzun sürdüğünü ve motivasyonunu olumsuz etkilediğini belirtiyor. Moradeyo, yaklaşık iki buçuk yıl sonra çalışma izni alabildiğini ve birçok girişimcinin benzer zorluklarla mücadele ettiğini söylüyor.

Uzmanlara göre, bu durum sadece bireysel girişimcileri değil, aynı zamanda Kanada’nın teknoloji ekosistemine yapılacak yatırımları da riske atıyor. McMaster Üniversitesi’nden Judy Han, programın daha fazla ölçeklenebilir ve küresel potansiyele sahip girişimcilere öncelik vermesi gerektiğini savunuyor.

Aynı üniversiteden Prof. Marvin Ryder ise programın tasarımının sağlam olduğunu, ancak başvuru sayısının beklentilerin çok üzerinde olduğunu ifade ediyor. Ryder’a göre, programın başarısı için yapılması gereken tek şey, yeterli personel ve kaynakla sürecin hızlandırılması.

Temmuz 2025 itibarıyla programda yaklaşık 42.200 başvuru bulunuyor. Bunlardan 16.370’i, 24 aydan uzun süredir sonuçlandırılmayı bekliyor. Bu yoğunluk nedeniyle hükümet, destekleyici kuruluşlara yıllık en fazla 10 girişimi destekleme sınırı getirdi.

Göçmenlik, Mülteciler ve Vatandaşlık Kanada kurumu (IRCC), federal iş göçü kapsamında 2024 yılı için belirlenen 6.000 kişilik kabul hedefini, 2025’te 2.000’e, 2026’da ise 1.000’e düşürdü. Bu adım, başvuru birikimini azaltmak ve sistemi sürdürülebilir hale getirmek amacıyla atıldı.